Karine Claassen maakt documentairereeks over racisme in Vlaanderen: “Mijn mond is meermaals opengevallen”

Racisme in Vlaanderen? Valt wel mee, toch? Of niet? De vijfdelige Canvas-reeks ‘Het leven in kleur’ zoekt het uit en peilt zonder taboes naar het racisme in ons onderwijs, justitie, media, en in ons allemaal.

Tv-maker Karine Claassen praat niet graag over racisme. Als dochter van een witte Vlaamse vader en een Congolese moeder is ze er natuurlijk meermaals mee in aanraking gekomen, maar ze werd opgevoed met de raad: als je zwijgt, het laat overwaaien, en dubbel zo hard je best doet als een ander, dan komt alles goed. Maar nu is alles anders. Karine is moeder geworden. En de tactiek lijkt niet te werken. Waarom zou iemand van kleur dubbel zo hard z’n best moeten doen als een witte Belg? Dat wil Karine niet voor haar zoon. “Moeder worden heeft mij de moed gegeven om dit onderwerp aan te pakken. Ik besef dat mensen zowel witte mensen als mensen van kleur er niet graag over praten, maar praten is net de eerste stap. En vooral luisteren.”

Wat heb je geleerd door deze reeks te maken?

“Dat racisme niet enkel een probleem is van mensen van kleur, maar dat het ons allemaal aanbelangt. Ik heb geleerd dat er heel veel littekens zijn in Vlaanderen, waar niet over gesproken wordt. Dat mensen die trauma’s voor zich houden. Maar wat is daar de maatschappelijke kost van? Mijn ogen zijn in ieder geval opengegaan tijdens de opnames, ook al weet ik zelf wat racisme is en weet ik hoe het voelt. Mijn mond is meermaals opengevallen tijdens de gesprekken met mensen van kleur en met de experten. Ik besef nu meer dan ooit hoe diep racisme zit ingebakken in onze samenleving. Maar hoe kan dat? Waar komen dat racisme en al die vooroordelen vandaan? Zonder een belerend vingertje op te steken, zoek ik naar antwoorden.”

Was het een moeilijke reeks om te maken?

“Ik praat zelf niet graag over persoonlijke dingen. Ik praat niet graag over dingen die pijn doen. Maar ik heb gemerkt dat het heel bevrijdend werkt als je dat wel doet en erover praat. Ik sprak vroeger zelf nauwelijks over racisme, omdat er ook een schaamte achter schuilgaat. Als persoon van kleur denk je vaak dat het niet erg genoeg is om erover te praten. Maar door mama te worden, is er één ding glashelder geworden: ik wil alles bespreekbaar maken, zowel positieve als negatieve zaken. En dus zou het hypocriet zijn om dit onderwerp uit de weg te gaan. Het was niet makkelijk, maar ik ben de confrontatie aangegaan.”

Zou je zeggen dat Vlaanderen racistisch is?

“Daar wil ik niet op antwoorden, omdat dat de vraag niet is. De vraag is waar dat racisme vandaan komt. Hoe komt het dat het zo diep snijdt en zo’n impact heeft? En wat gaan we eraan doen? Er komt een punt waarop heel veel Vlamingen verlangen naar verandering. Hoe pakken we dat aan? Want er moet wel iets veranderen. Gelukkig zie ik ook wel positieve kanten. Als ik naar mijn nichtje en neefje kijk, 5 en 2 jaar oud, dan zie ik een generatie die met meer diversiteit opgroeit. De schoolboeken vertonen iets meer diversiteit, in kleurpotloden heb je niet meer één huidskleur, maar heel wat verschillende. Dat lijken details, maar ze zorgen ervoor dat kindjes van kleur zich meer thuis voelen.”

‘Het leven in kleur’, vanaf dinsdag 12 oktober op Canvas.