30 jaar Super Mario: wat is de reden achter het succes?

Als je iemand vraagt wat de eerste naam is die ze met videogames associëren, dan antwoorden ze zeker met Mario, de dikke besnorde loodgieter die al 30 jaar de trotse mascotte van de Japanse ontwikkelaar Nintendo is.

Wat je misschien niet wist, is dat Mario zijn carrière begon als ‘Jump Man’, toen hij in 1981 zijn opwachting maakte in de arcadegame Donkey Kong. Een kleine held moest de prinses redden van de grote aap. Toen was Donkey Kong nog de ster van Nintendo, maar de rollen zouden zich snel omkeren.
Nintendo had snel door dat ze een andere naam moesten verzinnen voor de loodgieter als ze in Amerika succes wilden. Toen huisbaas Mario Segale een vergadering binnenstormde en om huurgeld vroeg, was het probleem opgelost: Jump Man was dood, leve Mario. Er kwamen enkele nieuwe games met Mario, maar het grote succes bleef uit. Toen Nintendo hun eerste console op de markt wilde brengen, hadden ze een hit nodig. Ze gokten en gaven de jonge en onervaren ontwikkelaar Shigeru Miyamoto zijn eigen team. De rest is geschiedenis.

Belangrijkste game ooit

In 1985 verscheen ‘Super Mario Bros.’ voor de NES (Nintendo Entertainment System), een titel die voor een revolutie zorgde in het medium, en nog steeds met voorsprong de meest belangrijke game ooit gemaakt is. Maar waarom, wat is er zo speciaal aan die eerste echte Mario-game?
Met ‘Super Mario Bros.’ herschreef Shigeru Miyamoto de videogame-taal volledig. Het was de eerste populaire sidescroller, wat wil zeggen dat je van het ene scherm naar het andere loopt (en springt). Het zijn net die bewegingen die revolutionair waren: in geen enkele andere game had je het gevoel van precisie dat SMB bood. De sprongen klopten ook met de fysica: als je sneller liep, sprong je verder. Het lijkt nu voor de hand liggend, maar in 1985 waren de controls van Mario een half wereldwonder. Iedere sprong en beweging had ook een leuk geluidseffect, en de herkenbare muziek van Koji Kondo maakte het plaatje af.

Magische wereld vol geheimen

Maar Mario’s omgeving was ook – op zijn zachtst uitgedrukt – uniek. Mario begon als klein ventje, maar na het eten van een paddestoel werd hij groter. Als hij daarna in contact kwam met een vuurbloem, kon hij zelfs vuurballen schieten. Er waren al games die ‘power-ups’ hadden, maar deze in SMB waren iconisch.
Het koninkrijk van de paddenstoelen (Mushroom Kingdom) zat vol geheimen. Uit de meeste blokken die je kapotsloeg kwamen munten of power-ups, maar soms kwam er een bonenstaak uit, die je kon beklimmen en je letterlijk in de wolken bracht. Je kon zelfs verborgen paden naar warp zones vinden, die je meteen naar latere levels brachten. Voor ‘Super Mario Brothers’ kon je games in een halve minuut samenvatten, maar over Mario konden kinderen op de speelplaats een halfuur vertellen, en daar zit het grote verschil. Plots zorgden games voor sterke verhalen, en waren ze meer dan een simpel tijdverdrijf.

Concurrentie van Sonic

Mario was dus een icoon in de jaren 80, maar is dat ook gebleven doordat zijn games ijzersterk bleven en bovendien de toon zetten voor het platform-genre. Iedere console van Nintendo heeft een ijzersterke Mario-platformer die bruist van de ideeën. In de jaren 90 had Mario nog concurrentie van Sega’s blauwe egel Sonic, maar die snelheidsduivel verteerde de overstap naar 3D niet zo goed, waardoor Mario comfortabel op de troon bleef zitten. Vele Mario-titels, waaronder ‘Super Mario World’, ‘Mario 64’ en ‘Mario Galaxy’ worden door critici en spelers als de beste games in het genre gezien.

Voor ‘Super Mario Brothers’ kon je games in een halve minuut samenvatten, maar over ieder level in Mario kan je een halfuur vertellen, en daar zit het verschil

Nintendo bouwde ook een heel universum op rond Mario: naast zijn bekende broer Luigi heb je aartsvijand Bowser, die altijd prinses Peach kidnapt. Later kwam daar zijn dino-kompaan Yoshi en rivaal Wario bij. Dat was pas het begin, want nu is het aantal Mario-personages niet meer te tellen. Gezien zijn iconische status, gebruikt Nintendo Mario ook vaak als kapstok voor nieuwe reeksen. Hij gaat racen in Mario Kart, feesten in Mario Party en slaat een balletje in Mario Tennis. Dan hebben we het nog niet over de vele rollenspellen als ‘Paper Mario’ en Luigi’s eigen games. Wat Mario voor de videogame-geschiedenis betekend heeft, is van onschatbaar belang.

Maak je eigen Mario
Nu de loodgieter 30 is geworden, vond Nintendo dat het tijd was om het publiek eens het werk te laten doen: in het nieuwe ‘Super Mario Maker’ voor WiiU krijg je een hele set tools waarmee je je eigen Mario-levels kan maken. Als je denkt dat er in jou een game-designer schuilt, kan je dat nu dus aan de wereld tonen. Een leuke extra is dat 60 bekende ontwikkelaars een level voor de game hebben gemaakt. Bovendien zijn alle levels die spelers wereldwijd maken, te downloaden en te spelen. Er is ook een WiiU bundel te krijgen, met de game en een 8-bit Mario Amiibo (beeldje).

Onze favoriete Mario games

4. Super Mario Brothers 3 (1988). Hoewel Super Mario 2 een wat vreemde eend in de bijt was (een remake van de Japanse game ‘DokiDokiPanic’) ging Mario 3 terug naar de roots, maar verbeterde die basis op ieder vlak. De game zag er veel beter uit, en je bewoog Mario en Luigi rond op een wereldkaart voor je ieder level startte. Bovendien waren er coole nieuwe power-ups. Zo kon Mario nu in een vliegende wasbeer veranderen. Wie kan daar aan weerstaan?

3. Super Mario World (1990). Mario 3 benaderde de perfectie al, maar volgens Miyamoto kon het nog steeds beter. Voor de nieuwe Super Nintendo console gingen alle registers open: ‘Mario World’ was veel groter dan de NES-titels, en zat tjokvol geheime routes en levels. Het gevoel van ontdekking was nooit groter. Bovendien maakte Yoshi voor het eerst z’n opwachting, een groene dino die alle vijanden opslokte. Yoshi zou later zelfs zijn eigen games krijgen, waaronder het magnifieke ‘Yoshi’s Island’, ook voor de Super Nintendo.

2. Mario 64 (1996). In de jaren 90 maakten ontwikkelaars massaal de overstap naar 3D, en Nintendo stond voor de moeilijke opdracht om hun nieuwe Nintendo 64 een tijdloze Mario-game te geven. Ze slaagden daar niet alleen in, maar spelden hun concurrenten de les: het design en de structuur van Mario 64 zat zo goed in elkaar, dat de invloed tot vandaag nog merkbaar is. Nintendo maakte de overstap van kleine, korte levels naar grote werelden waarin je telkens 7 sterren kon verzamelen. Deze vernieuwingen zorgden ervoor dat Mario weer trendsetter was in een nieuw tijdperk.

1. Super Mario Galaxy (2007). It’s-a-me, Mario… in space! Hier toont de loodgieter dat zelfs zwaartekracht voor hem geen obstakel is. Doordat de hele game zich in de ruimte afspeelde, was zelfs the sky geen limit voor Nintendo. Mario Galaxy is een weergaloos avontuur vol knotsgekke – maar geniale – ideeën. Iedere planeet heeft zijn eigen zwaartekracht, en dat zorgt voor de vreemdste sprongen en capriolen. Mario Galaxy is één van Nintendo’s beste en meest creatieve games tout court, en het vervolg bewees dat het team makkelijk nog een game vol ruimte-gekte kon vullen.