Auteursduo Nicci French over samen schrijven: “Het is geen clash van ego’s”

Eindelijk is het zover, het moment waar heel veel fans op zaten te wachten. Nicci French heeft net hun laatste boek in de Frieda Klein-reeks, De Dag van de Doden, gepubliceerd. Iets meer dan 20 jaar nadat het Britse schrijversduo Nicci Gerrard en Sean French hun eerste boek op de wereld loslieten, blijven ze nog steeds razend populair. Met psychoanalytica Frieda Klein, een personage dat ze over acht boeken hebben geconstrueerd, gaven ze een nieuwe dimensie aan de term psychologische thriller.

Welke gevoel overheerst er nu de reeks is afgelopen na een periode van 10 jaar?

Nicci: Er is een  gevoel van verlies, van treurnis. Maar we wisten ook toen we begonnen aan de reeks dat het voor acht boeken zou zijn. Meer niet. Het begon met Blauwe Maandag en het eindigt nu, in het huidige boek. Naast het verlies hebben natuurlijk ook iets gewonnen, want we kunnen aan een nieuw verhaal beginnen.

Sean:  Met deze reeks was alles anders. Vroeger creëerden we een verhaal en personages voor één boek en  aan het einde namen we er voorgoed afscheid van. Nu niet, Frieda zat echt in ons leven, tien jaar lang. We praatten niet enkel over haar, maar we sprongen ook op onze fietsen en reden naar onbekende plekken in Londen. Op zoek naar interessante plaatsen waar Frieda kon ronddwalen. We hebben jaren met haar gespendeerd. Het lijkt misschien dom, maar ze was echt een deel van ons leven. Toen we klaar waren met het laatste boek, vorig jaar, was het alsof er iemand van onze familie verdween.

En ze komt niet meer terug?

Nicci: Nee, hoe graag de lezers dat ook zouden willen. Want er is het gevaar dat je vastloopt in routine, iets wat met  een personages zoals Frieda gemakkelijk zou kunnen.

Sean: We kenden haar heel goed en het zou heel gemakkelijk geweest zijn om door te gaan. Maar op een bepaalde punt moet je veranderen en moet je in iets nieuws duiken.

Zijn er al plannen voor een volgende boek?

Nicci: We hebben al 17.000 woorden! Dat betekent dat het boek al voor ¾ geschreven is. Het was geen evidentie om na deze reeks verder gaan, want dit was een serieuze inspanning geweest.  Maar aan de andere kant wilden we ook geen sabbatjaar nemen en zo momentum verliezen. We zijn wel op reis vertrokken, naar Italië om te wandelen. In die 10 dagen hebben we de fundamenten gelegd voor het volgende boek.

En dat is opnieuw een psychologische thriller?

Sean: Ja, zeker, maar iets helemaal anders dan de Frieda Klein-reeks. Voor ons is Nicci French een bestaande vrouw die psychologische thrillers schrijft in een bepaalde stijl. Wij zijn ons goed bewust van welke ideeën zij heeft. En dat proberen we trouw te blijven. Het genre is ook zo breed dat we nog zoveel verhalen kunnen vertellen.

Nicci: En als we ooit samen besluiten om een andere genre te proberen, dat zal het zeker onder een andere naam zijn. Misschien sciencefiction onder de naam Sean Gerrard. (lacht)

Na zo lang op zich staande  verhalen te schrijven, besloten jullie tien jaar geleden om aan een reeks te beginnen. Waarom die keuze?

Nicci: We waren er echt van overtuigd dat we het soort schrijvers waren die altijd op zich staande verhalen zouden schrijven. We schrijven niet over politie-experten die moorden oplossen. Onze verhalen gaan over gewone mensen die buitengewone en vaak angstaanjagende dingen meemaken. Dat zie je ook in die eerste dertien boeken:  we volgen een vrouwelijk hoofdpersonage voor één verhaal en dat was het. Toen we het idee kregen voor Frieda, een psychoanalytica die vooral bezig met de geest en die heel beschermd is over haar eigen geheimen, wisten we dat één boek niet voldoende zou zijn.  Het conflict tussen het innerlijke en de wereld daarbuiten, die Frieda krampachtig probeert buiten te sluiten, was zeer boeiend. We wilden ook niet dat ze al haar geheimen in één boek prijsgaf, er moest tijd over gaan.

Is het niet moeilijk om zo’n complex personage als Frieda met twee schrijvers te creëren? Hoe krijg je hetzelfde beeld?

Sean: We brengen veel tijd samen door en we praten en discussiëren. Zo zorgen we ervoor dat we hetzelfde beeld hebben van een personage. En als we een idee hebben, dan toetsen we dat af bij elkaar en vragen we ons af: “Zou Frieda dat doen? Of zou ze eerder dit doen?” Het is als het vinden van een compromis.

Nicci: Een personage bedenken, dat is zoals een schets maken. Je begint met fijne lijnen en geleidelijk aan groeit je tekening. Dat gebeurt ook als je begint over haar te schrijven. Het personage krijgt meer body en ze wordt gevormd. Op een bepaald moment krijgt ze ook haar eigen leven en dan kan je er niet meer mee doen wat je wil. Je hebt geen controle meer. En als ze wordt losgelaten in de wereld, als het boek wordt gepubliceerd, dan nemen de lezers het over en verandert ze opnieuw. Dat was het boeiende aan de reeks en het is iets wat je niet met een op zich staand verhaal kan verwezenlijken.

Jullie hoofdpersonages zijn altijd vrouwen. Is dat omdat jullie een vrouwelijk publiek voor ogen hebben?

Sean: Het is inderdaad zo dat de meeste lezers van thrillers vrouwen zijn. Eigenlijk zijn de meeste fictielezers vrouwen. Maar we houden daar geen rekening mee. Toen we het idee hadden voor het eerste boek paste daar een vrouwelijk hoofdpersonage bij. En omdat het in de ik-persoon verteld werd door een vrouw, hebben we voor een vrouwelijke auteursnaam gekozen. Maar we hadden nooit een specifiek publiek voor ogen. We vertelden gewoon de verhalen die we wilden vertellen.

Nicci: We schrijven niet voor mannen of vrouwen. We schrijven gewoon om ons verhaal te vertellen. Een van de verleidingen is als je een beetje succes hebt, om te herhalen wat je voordien deed. Lezers denken soms dat dat hetgeen is wat ze willen lezen. Daar mag je niet aan toegeven.  Je mag niet denken: dit is de succesformule en dat doen we opnieuw. Zo werkt het niet.

Het lijkt vaak zo in jullie boeken dat vrouwen staan voor goed en mannen voor slecht. Of is dat te stereotiep gedacht?

Nicci: Onze boeken gaan over dingen close to home en daar is jammer genoeg vaak zo. Mannen hebben nu eenmaal vaak de macht en dat leidt tot foute dingen. Vrouwen, hoe mondig, sterk of feministisch ze ook zijn, blijven kwetsbaar. Maar een andere kanttekening is ook dat goed en slecht in se niet bestaan. Het is niet zo zwart-wit. Het is veel minder afgelijnd. Zelfs doodgewone mensen kunnen heel vreemde en erge dingen doen. Bijvoorbeeld door in de verkeerde omstandigheden terecht te komen. Omgekeerd kan  het ook: verlegen mensen zijn in staat om ongelofelijke heldhaftige dingen te doen.

Sean:  Het is een slecht cliché in thrillers: als er een vrouwelijk hoofdpersonage wordt opgevoerd, dan is ze meestal op zoek naar een man, of wordt ze gered door een man. Wij proberen aan te tonen dat het niet zo hoeft te zijn. Meestal komt er niemand je redden en moet je het zelf doen.

Jullie zijn één van de bekendste en meest succesvolle schrijversduo’s ter wereld. Wat is het geheim van jullie samenwerking?

Sean: De basis is vertrouwen. We plannen samen maar we schrijven apart. Als ik een hoofdstuk schrijf, dan geef ik het aan Nicci, die er haar ding mee doet. Ze herschrijft het en past het aan. Als ik zou denken dat ze het erger maakte of als ze er de stukken uithaalde die ik het beste vond, of als ze het oorspronkelijke verhaal dat we in ons hoofd hadden  te veel zou veranderen, dan zou dit niet werken. Het is geen gevecht van ego’s, het gaat niet om wie de controle heeft. Het gaat erom het boek en het verhaal te vertellen dat we willen vertellen. Onze samenwerking maakt dat ook beter.

Nicci: Je hebt hetgeen je aan het oppervlak doet: het praten en het plannen. Maar als we schrijven dan gaan we elk afzonderlijk onder dat oppervlak en verliezen we een deel ons zelfbewustzijn en de angst dat iemand het niet goed zal vinden. Als ik schrijf dan doe ik dat voor Sean en voor mezelf.

Sean: We zijn gestart in 1995 en tot op vandaag heb ik nog steeds het gevoel dat het niet zou mogen werken, hetgeen we doen. Het blijft een raar iets. En tegelijk werkt het bevrijdend om zo te kunnen schrijven.

Nicci: Je vraagt ons naar het geheim, maar eigenlijk weten we dat zelf niet. Misschien, mochten we het ontdekken, dan zou het niet meer werken. (lacht)

De Dag van de Doden van Nicci French is uitgegeven door Ambo/Anthos. Het is het achtste en laatste deel in de Frieda Klein-reeks.