Ontbijtbabbel met Stany Crets: “Heel blij dat ik een appeltje voor de dorst heb vergaard”

De cultuursector in Vlaanderen bloedt, net als het hart van Stany Crets, die voorstelling na voorstelling geannuleerd of uitgesteld zag worden. Van wat een fantastisch professioneel jaar had moeten worden, blijft nauwelijks nog iets over. Al is er sinds woensdag een piepklein lichtpuntje.

Het is bloedheet in het centrum van Antwerpen, waar ik op een terrasje aan de Amerikalei een afspraak heb met Stany Crets. Hij verontschuldigt zich meteen voor zijn smartphone aan de ontbijttafel, maar het zijn belangrijke uren voor de pas opgerichte crisiscel Cultuur die Cathy Berx en consorten net tot een ‘versoepeling’ heeft geïnspireerd. Crets is lid van die crisiscel, maar lof voor die versoepeling wuift hij meteen weg. “Of we een succesje geboekt hebben? Noem het eerder een fout rechtgezet. Na mijn oproep om als cultuursector als één blok naar voren te treden, werd ik gebeld om deel uit te maken van die crisiscel. Nu kunnen we tenminste sectorbreed aan tafel zitten met de overheid. Zo is ook die fout – het tijdelijk schrappen van cultuur in de provincie Antwerpen – rechtgezet. Maar daar houdt het niet op. We hebben ook nog een aantal nationale eisen, zoals de aanpassing van de zaalcapaciteit. Nu ligt dat op 100 toeschouwers binnen en 200 buiten. Dat is niet rendabel én niet logisch. In plaats van die absolute getallen willen wij een proportionele berekening. Een Sportpaleis met 100 man of een klein theaterzaaltje met 100 man, dat is nogal een verschil. Voor elke zaal moet er dus een specifiek getal komen. Zo kunnen we tenminste weer wat mensen aan het werk krijgen in de culturele sector. Faillissementen worden hier helaas niet mee voorkomen.”

Je bent duidelijk pissig.

Ik heb vooral veel onbegrip voor politici die beslissingen maken waarmee sectoren doodgeknepen worden. Beslissingen die trouwens niet gesteund werden door virologen. Plots mocht er in heel de provincie Antwerpen niks meer op vlak van cultuur. De impact daarvan is immens en de wanhoop is groot. Je kunt de strot van zo’n sector, waarin er overigens geen enkele besmetting is vastgesteld, niet blijven dichtknijpen. Maar we zitten in Vlaanderen met boswachters die nog nooit in het bos zijn geweest. Ze merken dat het bos ziek is en gooien er een hoop napalm op, want dan is het bos en dus ook de ziekte weg. Een echte boswachter kijkt naar welke bomen ziek zijn, kapt die, en laat de gezonde bomen floreren.

Voor jou persoonlijk is de situatie ook bijzonder lastig, want ook je vrouw werkt in dezelfde sector. Of werkte.

Klopt. Natuurlijk was er wel een soort opvangnet, in de vorm van technische werkloosheid of een hinderpremie, maar dat maakt het verlies uiteraard niet goed. Ik ben dan ook heel blij dat ik ooit een appeltje voor de dorst vergaard heb, in de tv-sector. Anders zit je meteen op de bodem van je spaarpot. Nu ben ik vooral blij dat we nog gezond zijn. En dat ik met al dat mooie weer zoveel tijd buiten heb kunnen doorbrengen. Ik heb er groene vingers van gekregen, en een zere rug van al dat werken in de tuin (lacht). Ondertussen zijn Ann (Van den Broeck, red.) en ik samen aan een nieuw project begonnen: we werken aan een musical voor een zeer beperkt aantal acteurs, rekening houdend met de rendabiliteit. Zo’n coronacrisis maakt je dus ook wel creatief. Of die musical ooit van start kan gaan, is wel nog maar de vraag.

Eigenlijk had 2020 een heel mooi jaar voor je moeten worden. Het begon goed, met de première van Mamma Mia! vlak voor de lockdown.

Een paar dagen na die première werd de capaciteit teruggebracht naar 900 toeschouwers. Toen was het gedaan voor ons. Vervolgens is mijn stuk bij De Komedie Compagnie weggevallen. Of beter gezegd: uitgesteld naar volgend jaar. Nu zou ik beginnen aan de Urbanusmusical die in oktober in première zou moeten gaan. Ook uitgesteld. Dan is er de Winterrevue, waarvan ik vrees dat die ook niet zal kunnen doorgaan. En als het toch mag doorgaan, zal er dan publiek komen? De mensen zijn zo bang gemaakt, dat ze misschien helemaal niet komen. Dan was er voor mij nog de musical The Sound of Music in december, waar ik nog voor duim. Zo’n grote productie kan natuurlijk alleen maar doorgaan als er genoeg volk mag komen kijken. En dat moeten we zo snel mogelijk weten, want voor zo’n voorstelling moet je in september al tickets gaan verkopen.

Ik houd mijn hart vast voor 1 september, eerlijk waar.”

Heel wat televisieproducties zijn wel alweer opgestart. Was het voor jou geen optie om tijdelijk terug te keren naar tv?

Nee, zo snel gaat dat allemaal niet. Bovendien heb ik nooit de drang gevoeld om weer tv-producties voor te stellen en te maken. Je hebt geen idee hoeveel werk en tijd daarin kruipt. Ik heb die tijd gehad met Peter (Van den Begin, red.) en we hebben ons ongelooflijk geamuseerd in dat wereldje. Maar zelf tv creëren doen we allebei niet meer. Ook is het zo dat als je eenmaal de overstap maakt naar musical en theater, dat je dan automatisch verdwijnt als acteur. Ik word nu bekeken als een musicalregisseur en dus denkt men niet meer aan mij als acteur.

Je hebt de laatste jaren hard gewerkt aan je carrière. Toen corona toesloeg, voelde dat niet heel even aan als een welgekomen pauze?

Niet echt. Ik heb eigenlijk elk jaar een rustige periode, tussen april en augustus. Ik keek dus al uit naar die intensieve werkperiode. Ik vind het niet zo prettig om nu stil te liggen. Mensen hebben het dan inderdaad over ‘de ideale periode om te onthaasten’, maar dat zijn luxebeweringen. Mensen die nu hun zaak moeten sluiten, spreken niet over dat onthaasten.

Je hebt drie kinderen die over twee weken weer naar school zouden moeten. Zullen ze effectief naar school kunnen?

Ik houd mijn hart vast voor 1 september, eerlijk waar. Mijn kinderen zitten nu al maanden thuis en hebben dus al maanden een vreemd soort vakantie, terwijl ze eigenlijk nood hebben aan regelmaat en structuur. Los van de cultuursector baart mij dat nog het meeste zorgen, mijn kinderen. De toekomst is verschrikkelijk onzeker. Mijn kinderen weten niet eens of ze op 1 september naar school kunnen.

Zijn jullie trouwens zelf in het buitenland geweest deze zomer? Ben jij een vakantieganger?

Eigenlijk niet, ik ben dat nooit geweest. Met een strandvakantie in het buitenland kun je me echt niet verleiden. Ik heb een vakantieverblijf op 25 kilometer van Antwerpen, op de rand van een natuurgebied, waar ik de laatste maanden heel veel tijd heb doorgebracht, voornamelijk al werkend in de tuin. Om die jungle te temmen was ik vaak in de weer met elektrisch gereedschap dat mij een echte vent deed lijken (lacht).