De Zondagskijker over ‘Gek en geniaal’: “Prachtig, puur en pakkend stukje televisie”

Uitgesteld kijken zit in de lift. Onze Zondagskijker tipt in deze rubriek een  programma om alsnog (of zeker niet) te bekijken. Vandaag: Gek en geniaal op Canvas.

Sebastiaan Bedaux

Woensdagavond, rond de klok van tien, Canvas. Allicht niet het tijdstip of de zender om een kijkcijferkanon te lanceren, maar verfijnde televisie over twee moeilijke onderwerpen – kunst en kwetsbaarheid – mikt nu eenmaal niet op de massa. Want die vindt psychoses geen onderwerp om aan te snijden voor het slapengaan. En kunst al helemaal niet. Toch weet het gloednieuwe Canvas-programma Gek en geniaal de twee prachtig te combineren.

De stille Bert ging ook nog met zijn vader driebanden, die in tranen uitbarstte nadat hij had uitgelegd hoe hij de zwijgzaamheid van zijn zoon aanvaard had als iets normaals. Slik.

In de eerste aflevering maakten drie kunstenaars – Rick de Leeuw, Lieve Blancquaert en Luc Tuymans – kennis met drie psychosegevoelige mensen – Gary, Bert en Frank. De kunstenaars reiken in deze opmerkelijke reeks kwetsbare mensen de hand door samen met hen heel uiteenlopende kunst te maken: beeldhouwen, fotografie, schilderkunst, muziek, enzovoort. En ze doen dat overduidelijk op hun eigen manier. De Leeuw was de empathie zelve bij de schijnbaar immer vrolijke Gary, die “op het einde bij God wilde zijn en dat is uitgelopen op een collocatie”. Van een totaal andere orde was de relatie tussen Luc Tuymans en Frank, die er op het hoogtepunt van z’n psychose van overtuigd was dat hij keizer van het Antwerpse Rijk ging worden, met het Hilton als zijn paleis en de Boerentoren als kantoor. Het leek me een mooie en luxueuze overtuiging, grootheidswaanzin waar ik als inwoner van Antwerpen wel begrip voor kon opbrengen. “Als je daarvan overtuigd bent, dan is dat een hele intense ervaring.” Intens (en een tikkeltje ongemakkelijk) was ook zijn interactie met Tuymans, die vertelde dat hij zelf tot zijn vijftiende quasi autistisch was, niet veel sprak maar wel veel tekende. “Dat was hetgeen ik kon.” Lieve, tot slot, probeerde Bert warm te maken voor fotografie, waar ze ook behoorlijk in slaagde, al bleef Bert zeer zwijgzaam. Hij ging tussendoor ook nog met zijn vader driebanden, die in tranen uitbarstte nadat hij had uitgelegd hoe hij de zwijgzaamheid van zijn zoon aanvaard had als iets normaals. Slik.

De som van de drie verhalen was een prachtig, puur en pakkend stukje televisie waarin de deelnemers met een oprechte openheid in hun hoofd en ziel lieten kijken. Ik kijk al uit naar aflevering twee.

Gek en Geniaal op Canvas ****