Groenexpert Angelo Dorny: “Zo oogst je nu zaden van je favoriete bloemen”

Het is herfst, maar in de tuin kun je nu nog zaden oogsten van bloemen, om volgend jaar opnieuw te zaaien. Cosmea, zinnia en zelfs dahlia’s bloeien nog en voorzien je van zaden, als je de uitgebloeide bloemen laat staan. Ik geef tips om je te helpen.

F1 versus kruisbestuiving

Voor je zaden oogst is het belangrijk om te weten dat veel bloemen onderhevig zijn aan kruisbestuiving. Dat betekent dat ze, doordat ze worden bezocht door bestuivers, nakomelingen voortbrengen die niet meer op de ouderplanten lijken. Net als het winnen van zaden van F1 hybriden is het zo dat soortechtheid dan niet meer gegarandeerd kan worden. Dat is niet per definitie slecht, want je kunt leuke verrassingen ontdekken als je opnieuw zaait. Maar weet dat de kans op een kloon, de looks van de moederplant, veel kleiner is. Als je echt een bepaalde kleur wilt, dan zul je opnieuw zaden moeten kopen. Vind je een beetje spanning wel leuk en vind je een verrassing fijn, dan kun je naar hartenlust zaden oogsten van je eigen bloemen.

Dit moet je weten

Zaden oogsten is niet moeilijk, maar je moet weten hoe je eraan begint. Eerst en vooral wil je dat de zaden op de plant volledig rijp zijn. Alleen dan zullen ze kiemen. Onrijpe zaden, die je vaak herkent aan hun nog groene kleur, hebben veel minder kans op slagen dan rijpe zaden. Laat ze desnoods nog wat hangen, of laat ze in een droge ruimte narijpen. Als je zaden oogst, doe je dat het liefst bij droog weer. Overvloedige regen is nadelig voor de zaden. Ze moeten dan een hele tijd nadrogen om schimmels te voorkomen.

Hoe verzamel je ze?

Je kunt grote uitgebloeide bloemen gewoon afknippen en verzamelen in een doosje of mandje. Kleine bloemen met hele kleine zaden kun je beter verzamelen door ze in papieren zakken of enveloppen te stoppen. Zo verlies je geen zaden en blijft alles in de zak zitten. Papier, omdat het ademt. Zijn de zaden vochtig, of heb je het gevoel dat ze niet helemaal droog zijn? Laat ze dan in een droge ruimte nadrogen. Zolang het nodig is. Hoe droger de zaden zijn, hoe beter ze bewaren.

Zaden losmaken

Zaden, zoals die van een papaver, zijn zeer klein en vallen gemakkelijk uit de zaaddoosjes. Je vangt ze op en klaar. Maar bij sommige zaden, zoals dahlia’s of zinnia’s, is het belangrijk om ze te schonen. Je verwijdert dan eventuele bloemblaadjes, je maakt de zaden los en vangt ze op in een bakje. Alle restjes kun je wegblazen, dan zitten er geen dingen in die je niet wil bewaren. Verpakken kan je doen in papieren zakjes. Probeer plastic te vermijden, want dat is niet alleen niet duurzaam, het zorgt er ook voor dat de zaden niet kunnen ‘ademen’ en problemen met vocht sneller de kop opsteken.

Zaden bewaren

Vervolgens bewaar je de zaden in een bakje, op een koele en donkere plek. Kamertemperatuur kan ook, maar probeer ze vooral in het donker te houden. De zaden moeten in rust blijven, tot je ze opnieuw in de grond stopt. Afhankelijk van de soort, bewaren ze 3 tot 10 jaar. Het verschilt per soort, dus ga vooraf na hoe lang je ze kunt bewaren. Schrijf de datum van het oogsten op de verpakking, zo zit je later niet met de handen in het haar.