Genieten zonder schuldgevoel: de drie stappen voor een relaxte feestperiode van Claudia Van Avermaet

De feestdagen zijn een tijd van gezelligheid, eten en samenzijn, maar soms kan het ook voelen alsof je de controle over je eten verliest. Een hap van je favoriete lekkernij, en voor je het weet ben je verder gegaan dan je wilde. Met deze drie stappen kun je dit vermijden.

Het gevoel van ‘oh nee, ik heb geen zelfbeheersing’ kan snel opkomen, vooral als je merkt dat je jezelf hebt overgegeven aan die derde (of vijfde?) portie. Maar wat als ik je vertel dat het niet om wilskracht draait? Wat als ik je vertel dat je kunt genieten van die feestelijke lekkernijen zonder je verplicht te voelen om alles op te eten?

Ik help je om de controle terug te krijgen, net door niet te streng te zijn en jezelf de ruimte te geven om op een powervriendelijke manier met je eten om te gaan. De feestdagen kunnen een kans zijn om je relatie met eten opnieuw vorm te geven, zodat je kunt genieten zonder schuldgevoel. Het zal een beetje tijd en oefening vergen, maar met elke stap leer je je lichaam meer te vertrouwen.

Stap 1: Herken je eetpatroon

Om controle te krijgen over je eetgedrag, moet je begrijpen waarom bepaalde voedingsmiddelen je triggeren om te overeten. Veel mensen die geen controle voelen, beperken zichzelf in hoeveel ze eten of beschouwen bepaalde voedingsmiddelen als ‘verboden’. Ironisch genoeg is het vaak juist dit ‘verboden’ voedsel waar ze het meeste van verlangen.

De voedingsmiddelen die je jezelf ontzegt, zijn vaak dezelfde waarbij je een ‘alles of niets’-mentaliteit ontwikkelt. Zodra je ze eet, denk je misschien: Ach, wat maakt het uit! Morgen ga ik weer gezond doen, dus ik kan nu net zo goed alles opeten. Deze beperkingen, zowel mentaal (voedsel verbieden) als fysiek (te weinig eten en extreme honger), zorgen voor biochemische en psychologische reacties in je lichaam. Dit versterkt je verlangen naar dat specifieke voedsel en verhoogt de beloningsreactie wanneer je het eet.

Nu je dit patroon herkent, is het tijd om de volgende stap te zetten.

“Als je te lang wacht met eten, is het bijna onvermijdelijk dat je gaat overeten”

Stap 2: Eet voldoende

Voordat je specifieke voedingsmiddelen gaat aanpakken, is het essentieel dat je ervoor zorgt dat je voldoende en consistent eet gedurende de dag. Dit betekent dat je jouw hongersignalen tijdig herkent en respecteert. Als je te lang wacht met eten en jezelf uithongert, is het bijna onvermijdelijk dat je gaat overeten, vooral bij voedsel dat je als ‘verboden’ beschouwt. Deze reactie van je lichaam is volkomen normaal: het probeert een tekort te compenseren en stuurt je aan om meer te eten.

De eerste stap om dit patroon te doorbreken, is oefenen met het op tijd (h)erkennen en eren van je honger.

Stap 3: Gewenning aan ‘verboden’ voedsel

Gewenning zorgt ervoor dat de intense beloningsreactie die je ervaart bij bepaalde voedingsmiddelen vermindert. Dit proces helpt je om deze ‘verboden’ voedingsmiddelen te benaderen en ervan te genieten zoals je dat met elk ander voedsel zou doen, zonder schuldgevoel of overmatige drang.

Stel je voor: een kind dat slechts één uur per week met een speeltje mag spelen, zal de hele week aan dat speeltje denken, het tijdens dat uur geen moment loslaten en smeken om meer tijd. Maar een kind dat onbeperkt toegang heeft tot hetzelfde speeltje, zal er aanvankelijk veel mee spelen, maar uiteindelijk raakt het speeltje zijn aantrekkingskracht kwijt en wordt het gewoon iets wat af en toe gebruikt wordt. Dit is gewenning.

Hetzelfde principe geldt voor eten. Door jezelf volledige toestemming te geven om van alle voedingsmiddelen te genieten, kun je de spanning en drang rondom ‘verboden voedsel’ loslaten. Dit proces helpt je om je niet langer gedwongen te voelen om te overeten of controle te verliezen.

Tip: als het idee van volledige toestemming beangstigend voelt, kun je beginnen met één voedingsmiddel tegelijk. Dit geeft je de ruimte om op een veilige en geleidelijke manier gewenning te ontwikkelen.