Natuurminister Joke Schauvliege (CD&V) in de bres voor haar beleid: “Kritiek komt uit één hoek”

Dat ze de jongste tijd veel kritiek te verwerken kreeg, is een understatement. Maar Joke Schauvliege (CD&V), Vlaams minister van Omgeving, Landbouw en Natuur, staat stevig in haar schoenen. De omstreden boskap, de zaak-Essers, de bekende Vlamingen van de vzw Klimaatzaak, noem maar op, de 46-jarige Oost-Vlaamse is niet van haar stuk te brengen. “Ik voel een breed draagvlak in het parlement voor wat ik doe, en dat is de essentie.”

Het is vandaag Dag van het Park en Joke Schauvliege heeft goed nieuws aan te kondigen voor liefhebbers van natuur en sport. Ze wil tegen 2018 dertig sportcircuits creëren in de Vlaamse natuurgebieden voor zowel joggers als mountainbikers. “Ik wil het draagvlak voor de natuur vergroten. Dat kan door meer beleving en avontuur te creëren. Sport en natuur kunnen harmonieus samengaan.” Het allereerste voorbeeld daarvan is een natuurlooppad in de Duinbossen in De Haan. Tegen de Week van het Bos begin oktober moeten de eerste tien circuits gebruiksklaar zijn.

Vindt u het niet jammer dat Marc Coucke zwaar investeert in avontuur- en natuurparken in Wallonië?

Ja, natuurlijk. Hij zou dat beter bij ons doen. (lacht) Maar goed, onze plannen moeten we met een minimum aan middelen kunnen uitvoeren. We willen die natuurgebieden screenen waar we zonder al te grote inspanningen een aantal circuits kunnen realiseren.

Van park naar bos is een kleine stap. Begin dit jaar trok Bos+ aan de alarmbel: elk jaar verdwijnen er meer bossen dan er aangeplant worden. Verontrust u dat?

Ja en neen. Bos+ baseert zich op onvolledige cijfers. Ze kijkt alleen naar de vergunningen, niet naar spontane bebossing.

Ook illegale ontbossing zit er niet in vervat. Dat zal elkaar wel compenseren.

Neen, dat klopt niet. Kijk, we kunnen op dit moment niet met zekerheid stellen of er bos bijkomt. In het najaar volgt een nieuwe meting met ons eigen instrument, de Boswijzer. Die werkt met luchtfoto’s.

Ook op die meetwijze komt er kritiek. De vorige keer werden zelfs de Zoo van Antwerpen en een villawijk in Brasschaat aanzien als bos.

Dat klopt. Ook de Boswijzer is niet perfect. En we proberen die fouten eruit te zuiveren. Als iemand mij morgen een exacte methodiek aanreikt, zal ik die met plezier gebruiken. Bosbeheer is echter geen exacte wetenschap.  Je moet ook goed beseffen dat Vlaanderen een bosarme regio is. Bosaanleg vraagt tijd en vooral ruimte. Dat laatste is vaak een probleem. Mensen willen recreatiegebieden, bossen, ruimte om te wonen, om aan landbouw te doen. Je moet een evenwicht vinden. Je mag ook niet vergeten dat veel bossen sneuvelen voor natuurdomeinen. Een bos heeft namelijk een kleinere natuurwaarde dan een heidegebied. Maar we doen er wel alles aan om te investeren in extra bossen. Het Parkbos in Gent is daar een recent voorbeeld van.

Er is geen enkele regio in Europa waar bossen zo goed beschermd zijn als in Vlaanderen.

Dat lijken weinigen te geloven. U krijgt de bijnaam de minister van Ontbossing.

(blaast) Doen alsof wij alles kappen en dat ook nog fantastisch vinden, is gewoon niet juist. Er is geen enkele regio in Europa waar bossen zo goed beschermd zijn als in Vlaanderen. De regels zijn heel streng. En wie toch een bos mag kappen, moet dat ofwel elders compenseren ofwel een bedrag betalen aan het boscompensatiefonds.

U wil dat bedrag optrekken tot 2,62 euro per m², maar dat is veel te weinig, stelt Natuurpunt. De gemiddelde grondprijs voor bebossing bedraagt 6,62 euro.

Mag ik even opmerken dat ook Natuurpunt een grote ontbosser is en dat zij geen compensatie hoeft te betalen? Je moet een keuze maken. Ik heb ervoor gekozen de prijs op te trekken, maar toch redelijk te blijven. Ik wil mensen niet afschrikken. Straks durft niemand nog bomen te planten op bijvoorbeeld een stuk bouwgrond uit vrees dat ze het later niet meer mogen kappen. Ik hou mijn hart vast daarvoor. De groene oppositie moet trouwens geen kritiek hebben, want het is Vera Dua die destijds dat bedrag zelfs verlaagde. En wat vaak vergeten wordt in deze discussie, en dat klinkt misschien raar, maar een boom heeft ook altijd de functie gehad om gekapt te worden. Een boom kan niet eeuwig blijven staan. Maar je moet dat verantwoord doen en ervoor zorgen dat je bosbestand intact blijft.

Blijft de ambitie van Pact 2020, 10.000 hectare extra bos, overeind? Mag men u daarop afrekenen?

Ja, dat mag. Dat is mijn ambitie. We hebben nu trouwens ook de 8 miljoen uit het compensatiefonds vrijgemaakt. Dat zal allemaal effect hebben.

Natuurpunt wil via de Raad van State de uitbreiding van transportfirma Essers in Limburg tegenhouden. Op welk resultaat hoopt u?

Ik hoop dat de Raad van State dat dossier overeind houdt. Op basis van alle elementen is die uitbreiding perfect te verantwoorden. Ja, er moet een bos gekapt worden. Maar Essers moet dat compenseren met een groter en ecologisch waardevoller bos.

Het klimaatbeleid wordt deze dagen wel vaker in de rechtbank gevoerd. U trekt naar Cassatie tegen de beslissing om het proces van de vzw Klimaatzaak in het Frans te voeren. Is dat niet flauw?

Nee, dat vind ik niet. Dat is principieel. We hebben jaren gevochten om rechtszaken in onze eigen taal te voeren. We gaan dat toch niet overboord gooien? Het gaat trouwens om allemaal Vlaamse BV’s. Ook de meeste ondertekenaars zijn Vlamingen.

Ik hoor van de vzw Klimaatzaak geen enkele positieve bijdrage, enkel gratuite kritiek.

Dit lijkt wel een vertragingsmanoeuvre.

Dat is het zeker niet. Wij hebben zelfs gevraagd om vrijwillig te verschijnen, maar dan voor een Nederlandstalige rechtbank. Dat werd geweigerd.

De kritiek op uw natuurbeleid komt van alle kanten, zelfs coalitiepartners noemen u een marionet van de Boerenbond. Hoe houdt u zich overeind?

Eén: ik ben geen marionet. Ik sta heel stevig in mijn schoenen. En twee, nogmaals: het is niet makkelijk om in een kleine regio als Vlaanderen evenwichten te vinden. Je moet stap per stap werken. Als je alles overhaast doet, of gaat procederen zoals sommigen leuk vinden, dan zal het niet lukken.

U klinkt cynisch?

Nee, ik voel mij zeker niet cynisch. Maar het is toch zo? Sommigen geloven blijkbaar dat je klimaatbeleid kan afdwingen via de rechtbank. Dat is niet mijn model. Ik wil compromissen sluiten om oplossingen te vinden. Ik vind het wel frustrerend dat de resultaten die ik wel degelijk boek, niet benoemd worden. Kijk naar het groeiende visbestand in onze rivieren. Dat is het resultaat van jarenlange investeringen in de waterkwaliteit. Maar voor sommigen is het nooit genoeg. Trouwens, dat de kritiek van alle kanten komt, klopt niet. Ze komt uit één hoek.

Natuurpunt, Bos+, vzw Klimaatzaak, Wouter Deprez, Dirk Draulans, dat zijn toch geen enkelingen?

Draulans en Deprez zitten bij Natuurpunt, dat is dezelfde hoek. Dit gaat om een beperkt aantal roepers. Ik daag iedereen uit om de debatten in het parlement te volgen. Daar zal je merken dat er een breed draagvlak is voor wat ik doe. En dat is voor mij de essentie.

Ik wil geen revolutie

Vreest u niet dat het klimaatbeleid zo gepersonaliseerd is dat het moeilijk wordt om nog goed te doen?

Ik ben niet zo met mijn persoontje bezig. Zoals gezegd, ik sta stevig in mijn schoenen. En ik zie de resultaten. Er zijn nieuwe soorten bijen en vlinders, de water- en luchtkwaliteit gaan erop vooruit, het budget voor natuur was nooit zo groot.

Is alle kritiek dan fout?

Neen, dat zeg ik niet. Kritiek waaruit ik kan leren, neem ik mee. De Boswijzer passen we toch ook aan? Maar tegen die persoonlijke aanvallen kan ik mij niet verdedigen. Als de Klimaatzaak zou langskomen met een concreet plan van aanpak, dan zou ik hen met open armen ontvangen. Maar daar gaat het hen niet om. Ik hoor van hen geen enkele positieve bijdrage, enkel gratuite kritiek.

U maakte deze week bekend dat u een betonstop wil in Vlaanderen. Verklaar.

Het tempo waarop we nu verharden, kunnen we niet volhouden. Dat is nefast voor onze levenskwaliteit en onze weerbaarheid tegen de klimaatsverandering. Ik wil inzetten op ruimtelijk rendement. Een voorbeeld. Als je een nieuw winkelcomplex bouwt, kun je dat in de hoogte doen waardoor je onderaan ruimte hebt voor parking. Let op: ik wil geen revolutie, dit zal tijd vragen.

U wil een Vlaamse skyline.

(lacht) Soms zal je niet anders kunnen dan in de hoogte te bouwen als je onze open ruimte wilt behouden. Maar je moet dat strategisch aanpakken. Hoogbouw past niet overal. We gaan ook een nieuwe groennorm invoeren: je zal bij elke nieuwe verkaveling verplicht worden om een stuk bos of park aan te leggen.