Otto Rehhagel en het wonder van Lissabon op EURO 2004

Paninistickers: in aanloop naar een EK of een WK duikt de rage telkens weer op. Niet alleen bij kinderen, maar ook volwassenen proberen vaak een album vol te verzamelen. Zelf zijn we ook fan. Uit nostalgie bespreken we daarom elke week een sticker tot aan de start van EURO 2016 uit het rijke verleden van de Europese kampioenschappen. In aflevering zeven van de reeks laten we eens een coach aan bod komen en niet de minste: Otto Rehhagel die in 2004 erin slaagde een zeer matige Griekse selectie Europees kampioen te maken

Verrassingen op Europese kampioenschappen vallen nooit uit te sluiten. Zo bespraken we eerder al de titels van Denemarken (1992) en Tsjechoslovakije (1976), maar toch was de eindzege van Griekenland in 2004 een geval  apart. Bij de twee eerder vernoemde teams was er voldoende talent aanwezig in de selectie om een stunt mogelijk te achten, maar bij de Zuidoost-Europeanen kon dat bezwaarlijk het geval genoemd worden. Otto Rehhagel die drie jaar eerder werd aangesteld als bondscoach moest roeien met de riemen die hij had: een kern met de gemiddelde leeftijd van over de 28 jaar, waarvan de meeste spelers in eigen land actief waren of bij een buitenlandse club op de bank verkommerden. De bookmakers geloofden dan ook niet in de kansen van Griekenland dat nog nooit een wedstrijd had gewonnen op een groot tornooi. Voor elke euro die je bij de start van EURO 2004 inzette op een eindzege van het Piratenschip kreeg je er tachtig terug.

“We worden geen Europees kampioen”

Toch stuntte de ploeg meteen door tornooifavoriet Portugal in de openingswedstrijd te verslaan met 1-2, maar de poule doorspartelen werd nog een huzarenstuk. Na een gelijkspel tegen Spanje leek het zaakje te beklonken maar omdat er in de laatste wedstrijd tegen Rusland verrassend verloren werd kwam er nog hogere wiskunde aan te pas. Spanje en Griekenland eindigden gelijk wat het betreft de punten en het doelsaldo, maar de Hellenen hadden twee treffers meer gescoord waardoor ze doorstootten naar de kwartfinale. Daar stond regerende Europees kampioen Frankrijk te wachten.

Rehhagel slaakte een zucht van verlichting. “We hebben ervoor moeten vechten”, reageerde de Duitser die in eigen land wat werd uitgelachen over zijn opdracht in Griekenland. “Even dacht ik dat het voorbij was, maar dit is een geweldige prestatie. We zullen echter geen Europees kampioen worden. Alles wat nu volgt is bonus.”

Logistieke problemen

Daar ligt misschien de sleutel van het Griekse succes. Samen met de coachingsaanpak van Rehhagel. Zijn devies luidde: “Iedereen mag zeggen wat ik wil”. In de ogen van de trainer die eerder successen behaalde met Werder Bremen en Kaiserslautern moest zijn ploeg functioneren als een gesloten compacte eenheid die hem zonder inmenging van buitenaf blindelings volgde. Daarbij werd de nadruk volledig gelegd op de defensie. “Ik laat mijn ploeg voetballen naar de kwaliteiten van het aanwezige spelersmateriaal”, legde Rehhagel eerlijk uit. “In voetbal bestaat er geen recht of onrecht, enkel het resultaat is belangrijk.”

De Fransen hebben het geweten. Griekenland moest het op 25 juni in Lissabon zonder steunpilaren Vryzas en Giannakopoulos stellen, maar het elftal deed perfect wat de coach gevraagd had: hoog storen en op de counter toeslaan. Dankzij een 1-0 zege plaatste het zich voor de halve finales, al zorgde dat wel voor logistieke problemen. Zelfs de Griekse voetbalbond had niet kunnen vermoeden dat de ploeg zo ver zou geraken op het tornooi, waardoor de delegatie niet meer terecht kon in het hotel waar het tot dan had verbleven. De UEFA moest zich met het zaakje bemoeien en bracht de Grieken uiteindelijk onder in de accommodatie van de reeds uitgeschakelde Spanjaarden

“Het wonder van Lissabon”

Net op tijd om de halve finale tegen Tsjechië voor te bereiden dat nog geen punt had laten liggen op het tornooi. Maar Griekenland herhaalde het scenario van de wedstrijd tegen Frankrijk en won met het kleinste verschil. “Nu zullen we onze terugvlucht naar Athene moeten annuleren”, reageerde Otto Rehhagel laconiek.

De media en de publieke opinie spraken schande over het afbraakvoetbal van de Grieken, maar Rehhagel verbaasde vriend en vijand door het in de finale tegen gastland Portugal over een andere boeg te gooien. De Grieken hielden de ruimtes klein, maar eens in balbezit pakten ze uit met sprankelend combinatievoetbal. Het zelfvertrouwen groeide bij de ploeg die samen met Letland op voorhand als tornooikneusje werd bestempeld en net voor het uur gebeurde het onvermijdelijke. Bij een Griekse hoekschop viel de bal hoog de zestienmeter binnen waar Charisteas voor Ricardo opdook en de doelman geen kans liet. De Portugezen stonden schaakmat tegen een ploeg die vanaf de kwartfinales geen enkel doelpunt had moeten incasseren. Athene werd plotsklaps omgetoverd in een blauw-witte zee van supporters. “Dit is het wonder van Lissabon”, vatte Otto Rehhagel de situatie perfect samen.