Het eerste grote interview van bondscoach Roberto Martinez na zijn contractverlenging: “Geld wás belangrijk. Maar geluk is onbetaalbaar”

‘Hij blijft!’ Met die woorden werd vorige woensdag de groots opgezette en live uitgezonden persconferentie over de contractverlenging van bondscoach Roberto Martinez (46) aangekondigd. Waar de persconferentie stopte – “We vieren het vanavond met een barbecue” – beginnen wij. Een Spaanse Belg over preteachen in aardrijkskunde tijdens de lockdown in het Engelse Wigan, waarom hij België boven de centen van Arsenal verkoos, hoe hij als technisch directeur het zo geplaagde topvoetbal in België wil helpen saneren… This is Prince Charming, extra large.

Hoe was de barbecue woensdag?

It was great. Dat kon ook niet anders, als je iets mag vieren met de mensen rondom je die je zo graag ziet. We zijn in lockdown gegaan in Wigan om dicht bij de ouders van mijn vrouw Beth, 75-plussers die tot de risicogroep behoren, te kunnen blijven. Maar wees gerust, we bleven ook woensdag in onze bubbel. De barbecue was alleen met Beth en dochters Luella (6) en Saffiana (9 maanden).

Zijn ze blij dat ze nog een paar jaar in Waterloo blijven wonen?

(lacht) Echt wel. Luella is helemaal gek van België: ze vindt haar school leuk, ze heeft er veel vriendjes… We hebben het ook vooraf samen doorgenomen. Als vrouw en kinderen niet gelukkig zijn, kan je ook niet goed werken. We zijn een adopted family in jullie land. Eigenlijk waren we allemaal vanaf de eerste dag heel verliefd op België.

Jouw relatie met België is zoals die met Beth: ‘it was love at first sight’, zo zeiden jullie allebei al eerder?

Ja. Ik ben een rationeel mens, maar laat me voor de belangrijkste beslissingen veelal leiden door mijn emoties. Al in de eerste contacten met België, in 2016, had ik het juiste gevoel. Ik vind het ook heel verrijkend, zo’n kosmopolitische familie: ik ben Spaans, Beth is Schots, Luella is geboren in Manchester en Saffiana in Brussel. We wonen en leven in België, in het hart van Europa.

Kan je beoordelen hoe Spanje, Engeland en België de crisis hebben aangepakt?

Moeilijk. Niemand had een antwoord op zo’n virus. Iedereen had zijn eigen aanpak. Het belangrijkste voor mij is dat iedereen alle maatregelen dient na te leven. Ik wil vooral onthouden dat deze crisis ongelooflijk veel samenhorigheid heeft teweeggebracht. Het werk van de mensen in de zorgsector is echt fantastisch. Ik hoop dat veel mensen intussen beseffen hoe dankbaar we moeten zijn voor wat we hebben. Maar al zal die wereldwijde lockdown net zoals een oorlog een mijlpaal in de geschiedenis zijn, en al zal het leven ná corona er op het vlak van digitaal werken, transport of reizen wellicht anders uitzien, ik denk niet, hoe jammer ook misschien, dat het gedrag van de mensen veel zal veranderen.

Hoe kwam onze nationale coach negen weken lockdown door, zonder voetbal vooral?

Vooreerst heel gestructureerd, anders functioneer ik niet. Heel veel digitaal werk natuurlijk en ik heb heel veel wedstrijden bekeken. Daarnaast heb ik genoten van het familiaal leven, met vrouw en dochters. Samen ontbijten, samen spelen… Ik moest met Luella ook aan preteachen doen, maar ik moet toegeven dat dit mij totaal niet ligt. Meer respect dan ooit voor alle leraars!

“Preteaching? Aardrijkskunde, wiskunde… dat is veel te moeilijk voor mij.”

Verbazend eigenlijk, dat er geen leraar in jou zit. Is het omdat je volgens Beth veel te zacht bent voor je dochters?

Echt niet. Als men begint te praten over aardrijkskunde of wiskunde wordt het te moeilijk voor mij. (schatert)

Ivan Leko leerde Frans tijdens zijn lockdown. Dat lijkt ook wel iets voor onze nationale bondscoach en technisch directeur.

Ik probeerde al, hoor. Net zoals ik al wat Nederlandse woorden leerde kennen. Dat ben ik België verplicht, denk ik. (lacht) Twee keer een duizendtal woordjes. Maar ik moet uitkijken dat ik daardoor mijn andere talen niet beschadig.

Je engageerde je in deze coronacrisis tussendoor al voor een aantal goede doelen. Onder meer met een challenge voor de Special Olympics-atleten: de bal honderd keer hoog houden, afwisselend links en rechts. Het zijn niet allemaal Hazards, coach!

(schatert) Maar neen, dat is echt niet moeilijk. Jij kan dat ook nog! Technische kwaliteiten verlies je nooit!

Zegt de nieuwe technisch directeur. Zo komen we bij jouw contractverlenging. Al van na het WK vorig jaar hangende, waarop het pas na naar verluidt acht gesprekken met de bondstop helemaal rond was. Zijn er veel twijfels geweest?

Toen ik in 2016 tekende als bondscoach van België had ik nooit gedacht dat ik zo lang zou blijven. Ik dacht: op een groot tornooi een succes neerzetten en we kunnen weer voort. Maar dat groeit. Alleen ontbrak de finish en dat deed mij finaal beslissen om bij te tekenen.

Dat tweette Jan Vertonghen woensdag ook meteen: ‘Let’s finish the unfinished project’.

Dat is het dus. Mehdi Bayat is een uiterst dynamische voorzitter, velen onderschatten de belangrijke rol van CEO Peter Bossaert, we hebben geweldige spelers… Ik wilde graag mee verantwoordelijk zijn voor de verdere ontwikkeling van het nationaal team, met het komende EK en WK als belangrijkste challenges.

‘That unfinished project’ is alleen ‘finished’ als België volgend jaar Europees kampioen of binnen twee jaar wereldkampioen wordt. Klopt dat?

Dat is de ambitie van de hele groep. We want to make history! We hebben daarvoor alle kwaliteiten, maar al even belangrijk is waar en hoe we nog kunnen verbeteren.

Door het EK en/of WK te winnen. Weet je hoeveel wedstrijden je in die vier jaar hebt gewonnen?

Ik weet alleen dat ik er vier verloren heb. Am I correct?

34 van de 43 wedstrijden gewonnen en amper 3 nederlagen.

Ik begon al meteen met een nederlaag, tegen Spanje. Daar zag ik wel meteen Rode Duivels die de fans zouden kunnen beroeren. Dan de halve finale op het WK tegen Frankrijk. Die nederlaag had als voordeel dat onze honger naar méér nog groter werd. En die 5-2 in Zwitserland. Van 0-2 naar 5-2, ook dat was een match waar we veel konden uit leren.

Weet je hoeveel dagen België nu al de nummer 1 van de wereld is?

Rond de 500?

Op 11 juni, de datum waarop de volgende FIFA-ranking wordt bekend gemaakt, zal het 785 dagen zijn. Ben je daar niet het meest trots op?

Het geeft in elk geval een enorme continuïteit en een jarenlang engagement van de spelers aan. Een tornooi is tenslotte maar een prestatie van een maand.

Hoe groot is de impact van Martinez daarop? Je zei eerder al dat dit niet alleen sportief maar ook menselijk de beste groep is waarmee je ooit werkte en die liefde is duidelijk wederzijds. Jouw spelers zetten vorige woensdag maar net geen polonaise in.

They are all incredible human beings. Ook dat is een van de redenen waarom ik zo graag wilde blijven. Het is puur plezier te zien hoe de ouderen omgaan met jongeren als Tielemans, Verschaeren, enzovoort.

Is dat ook people management? Op dat niveau misschien nog belangrijker dan tactische skills?

Tactiek is vooral belangrijk voor sommige matchen en momenten. Ik focus graag op de groepsgeest, hoe we samen de beste prestaties kunnen neerzetten. Dat is voor een coach van een nationale ploeg moeilijker dan bij een club. Je bent niet dagelijks bij je spelers en ik hou juist zoveel van dicht, menselijk contact. Toen ik hier vier jaar geleden begon, was het een shock, na tien jaar dag in dag uit voor een club te hebben gewerkt. De emoties van samen winnen en samen verliezen en daar dan samen doorgaan, mis ik wel.

Je had de afgelopen maanden toch in een club kunnen stappen?

Er waren mogelijkheden, jawel. Maar at the end woog altijd door: our project is not finished! Het coronavirus waardoor het EK 2020 een jaar werd opgeschoven, heeft dat nog versterkt.

Heeft het financiële luik nooit de doorslag kunnen geven? Arsenal trok aan je mouw. De nieuwe coach Mikel Arteta verdient er nu 5,7 miljoen euro per jaar. Dat is bijna het dubbele van jouw jaarloon van 3 miljoen euro, zonder bonussen.

Ik zou liegen als ik zou zeggen dat met het financiële geen rekening werd gehouden. Maar meer dan geld staat ons gezinsgeluk voorop. Daar staat geen prijs op, dat kan je niet kopen. Maar ook los daarvan redeneer ik nooit alleen in geld. Het gaat om ambitie, appreciatie, verantwoordelijkheid…

Vooral dat laatste, als technisch directeur? Peter Bossaert noemde je zelfs de ‘lifeline’ van het Belgisch voetbal, vooral voor de relance na de coronacrisis.

De functie van TD was voor mij geen voorwaarde, eerder een opportuniteit. Ik had die job al in handen sinds oktober 2018 en dat beviel me wel. Ik denk en werk graag procesmatig, aan structuren opzetten. Ook in mijn vorige jobs, als manager van Swansea en Everton dacht ik altijd misschien wel 10, 15 jaar verder.

“Ik stel me graag ter beschikking voor alle organen van het Belgische voetbal.”

Is dat op clubniveau niet eenvoudiger? Je staat er met de Rode Duivels misschien ver af, maar de KBVB en de Pro League maakten de laatste weken, maanden en jaren wel een heel onwelriekend zootje van het Belgische topvoetbal. Je deed al je ronde bij alle Belgische eersteklassers, je kent de problemen.

Mijn focus lag en ligt op het werk met de Rode Duivels. Dat proces is goed gegaan, in alle transparantie. Maar het zou goed zijn als de manier waarop is gewerkt – ook met een nieuwe dynamiek voor het vrouwenvoetbal, amateurvoetbal… – kan worden doorgetrokken doorheen alle niveaus en organisaties van het Belgische voetbal. Ik wil daar als sportief verantwoordelijke mijn steentje toe bijdragen. Ik stel me in elk geval graag ter beschikking voor advies aan welk orgaan ook. Eén zaak weet ik zeker: dit is een klein land met een heel ingewikkelde structuur, er is maar één weg: samenwerken.

Er wacht je als bondscoach nu wel een heel druk programma. Je snakt ongetwijfeld tot je weer aan de slag kan. Als alles goed gaat, met of zonder toeschouwers, wordt dat op 5 september met Denemarken-België in de Nations Cup.

Natuurlijk waren de afgelopen weken frustrerend. Maar dat geldt voor iedereen die zijn job en passie moest missen. Eenmaal het nieuwe normaal terug is, gaan we september zo goed mogelijk voorbereiden. Veel spelers zullen máánden hebben stilgelegen, dat kan een probleem zijn.

De perfecte coach, de ideale ambassadeur, de ‘lifeline’ voor het Belgische voetbal…: het hele land draagt je op handen. En je hebt de beste ploeg ter wereld. Wat zou er de komende twee jaar eigenlijk kunnen foutlopen? Geldt ook voor jou: een paar keer na elkaar verliezen en je bent een praatjesmaker, waarna je buiten wordt geschreeuwd?

Dat kan in voetbal, ik ben daar heel nuchter in. Ik kan nu alleen maar zeggen dat we er alles aan gaan doen om steeds beter te worden. En dat we met de steun van de fans, de beste ter wereld, geschiedenis willen schrijven.

Maar eerst nog een paar weken vakantie, veronderstel ik. Snel naar jullie vakantiehuis in Ibiza?

(lacht) Het ís nog geen vakantie! Ik hoop nog een aantal Champions League-matchen te kunnen zien. Barcelona-Napoli, Manchester City-Real Madrid… En dan afwachten wat allemaal mogelijk zal zijn. De gezondheid van iedereen blijft toch de prioriteit, we volgen gedisciplineerd alle maatregelen en bekijken het van dag tot dag.

Ok, bedankt Roberto. Alvast een prettige vakantie. En succes daarna.

Thanks, Frank. Keep it safe.