Melissa Depraetere en Hannelore Goeman, de nieuwe boegbeelden van Vooruit: “Een partij mag niet afhankelijk zijn van één of twee figuren”

BRUSSEL Waar zijn de boegbeelden? Hier zijn de boegbeelden! Melissa Depraetere en Hannelore Goeman willen uit de schaduw treden van Conner Rousseau en Frank Vandenbroucke. Dit pittig gesprek is een eerste schot voor de boeg. Raoul Hedebouw en Mark Elchardus krijgen een stevige linkse, taboes wankelen (vaste benoeming, integratie), zelfs de voorzitter krijgt een (weliswaar zacht) tikje. Leest u vooral verder.

Een koffiebar in het politieke hart van Brussel. Melissa Depraetere is eerst op de afspraak. De West-Vlaamse is met de trein gekomen. Hannelore Goeman komt enkele minuten later binnengewaaid, plooifiets onder de arm. De Brusselse heeft eerst haar zes maanden oude zoontje naar de crèche gebracht. Depraetere is fractieleider in het federaal halfrond, Goeman in het Vlaams. Zij moeten de nieuwe boegbeelden worden van Vooruit, de socialistische partij die vandaag vooral draait rond voorzitter Conner Rousseau en minister Frank Vandenbroucke. “Het is goed dat we een zichtbare voorzitter hebben”, benadrukken beiden. “Conner maakt komaf met interne conflicten én zorgt voor frisse ideeën. Maar een partij mag inderdaad niet afhankelijk zijn van één of twee figuren. We hebben méér boegbeelden nodig. In 2024 moet er een team staan.”

Welke stempel wil u drukken op de partij?

Goeman : “Onderwijs is de essentie van mijn engagement. Elk kind moet een eerlijke kans krijgen om iets van zijn leven te maken. Onze onderwijsvisie is 20 jaar oud en dus toe aan opfrissing. Ik wil deze legislatuur een nieuwe visie uitwerken. Taboes mogen op de schop. Is het huidige gelijkekansenbeleid wel effectief genoeg? Heeft religie nog een plek in het onderwijs? Is een vaste benoeming nog van deze tijd?”

Er zullen er enkelen raar opkijken in de partij.

Goeman : “Is dat niet hét probleem van de politiek? Iedereen houdt vast aan het eigen grote gelijk. Gevolg: een land dat stilstaat. De vaste benoeming zorgt ervoor dat jonge leerkrachten moeilijk aan werk geraken. Waarom zouden we dat niet in vraag stellen?”

Welke stempel wil u drukken, mevrouw Depraetere?

Depraetere : “Ik wil vooral de stem van jonge mensen vertolken. De SP.A was de jeugd verloren. Vorige keer behaalden we amper drie procent bij de -35-jarigen. Wie aantrekkelijk wil zijn voor jongeren, moet zélf jongeren aan het woord laten. Let wel: een partij heeft niet alleen jonge mensen nodig. We hebben ook Frank nodig, een man van 66 jaar. Er moet een gezond evenwicht zijn.”

Heeft socioloog Mark Elchardus, ooit huisideoloog, nog zijn plek bij de partij?

Depraetere: “ (droog) Ik heb die man nog nooit gesproken. Ik vraag me trouwens af wat die titel betekent.”

Goeman : “Ik heb de interviews gelezen over zijn nieuwe boek ( Reset, red. ). Ik moet zeggen: hij is als zelfverklaarde socialist toch het noorden kwijt, hoor, van het padje af zelfs. (windt zich op) Wat zegt hij allemaal? Dat de rechterlijke macht ondergeschikt moet zijn aan het parlement. Hij praat zelfs over een volkswil en verwijst naar de Vlaamse natie als het grote ideaal. Sorry, maar dat is de weg kwijt zijn. Wél interessant is zijn denkoefening over het belang van een gemeenschapsgevoel. Identiteit is superbelangrijk.”

Was dat begrip niet begraven door progressieven?

Goeman : “Dat zou niet mogen. Ook wij, socialisten, moeten daarover durven spreken. Onze kernwaarde is solidariteit. Maar als je wil dat mensen solidair zijn, dan moeten ze een gemeenschap vormen. Vandaag voelen veel mensen zich verloren in onze samenleving. Let wel: identiteit valt voor mij niet samen met een geïdealiseerde constructie zoals de Vlaamse natie. We moeten een gemeenschapsgevoel bouwen op gedeelde normen en waarden.”

Elchardus bepleit vooral een flinkser migratieverhaal.

Depraetere : “We hebben vroeger te vaak gezwegen over migratie. Dat was fout. Wij willen dat anders aanpakken. Wie hier komt, moet Nederlands leren. Is dat daarom flinkser? Neen, toch. Dat is vooral duidelijke taal spreken.”

Goeman : “De mensen liggen niet zo zeer wakker van migratie, wél van integratie. Als nieuwkomers Nederlands leren, is dat goed voor henzelf, voor hun kansen in het onderwijs en op de arbeidsmarkt, én voor de gemeenschap.”

En wie dat niet wil, moet terug?

Goeman : “Neen. Dat is te kort door de bocht.”

U weet wie dat zei?

Goeman : “Ik weet wie dat gezegd heeft, ja (grijnst) .”

Depraetere : “Dat was te kort door de bocht van onze voorzitter ( Rousseau liet dat vallen in Gert Late Night, red. ). Dat is hem ook gezegd op de partij. U ziet: intern voeren we wel degelijk discussies.”

Goeman : “Het verschil met vroeger is dat we niet meer ruziënd over straat rollen.”

Te veel marketing, te weinig inhoud, is de voornaamste kritiek die Vooruit krijgt, niet zelden vanuit progressieve hoek. Schuilt daar waarheid in?

Depraetere : “ (fors) Neen. Het is ab surde kritiek en het frustreert mij als fractieleider. Wij zijn de kleinste fractie, maar realiseren de meeste voorstellen. Dát is inhoud. We wegen op het debat. Kijk naar Frank Vandenbroucke. Dát is inhoud. Weet u wat het probleem is? Dat veel analisten zich miskijken op onze voorzitter. Hij zet inderdaad ook hard in op sociale media en communicatie. Dat is een breuk met het verleden. Wellicht ligt dat moeilijk voor sommigen. Maar het is wel broodnodig.”

Donderdag was internationale dag tegen geweld op vrouwen. Volgens onderzoek van de Gentse universiteit is twee op vijf ooit slachtoffer van fysiek seksueel geweld. Dat is waanzin.

Goeman : “ (knikt) En ik schrik niet eens van die cijfers. Ik word hier in Brussel al te vaak geconfronteerd met gruwelijke verhalen. We moeten dringend eens praten over opvoeding en onderwijs. Want dit is niet de schuld van vrouwen in een korte jurk, dit is de schuld van mannen die geen respect hebben. Verplichte bystander -vorming in het onderwijs zou een grote stap vooruit zijn. Als je iets ziet gebeuren, moet je ingrijpen. Dat is niet makkelijk. Daarom moet het aangeleerd worden.”

Depraetere : “( knikt) Het is té normaal geworden dat iemand betast wordt. We zien het allemaal wel eens gebeuren, maar we grijpen niet in.”

Was u ooit slachtoffer?

Depraetere : “Meermaals. In het uitgaansleven. Mannen die mij betasten. Soms onbekenden, soms bekenden. Ik heb me één keer met geweld moeten verzetten. En toch heb ik geen klacht ingediend. Je denkt: daar gebeurt toch niets mee. Vandaag zou ik wel klacht indienen. We mogen dat niet laten gebeuren.”

Goeman : “ (knikt) Je probeert te relativeren en te vergeten. Fysiek geweld heb ik nooit meegemaakt. Ik ben wel dikwijls nagefloten op straat. Eén keer ben ik uitgescholden voor vuile hoer en zelfs achtervolgd. Dat doet iets, hoor. (stil) Ik had ook klacht moeten indienen. Je mag niet laten gebeuren dat je rechten geschonden worden.”

Depraetere : “Ook in de politiek is seksisme heel aanwezig. Je kan als jonge vrouw je ding niet doen zonder geïntimideerd te worden. Je voert een inhoudelijk debat, maar je wordt aangesproken op je leeftijd en je gender.”

“Het is goed dat u af en toe op de knieën ligt, maar dat is niet de goede houding in het parlement”, zei Patrick Dewael (Open VLD) ruim tien jaar geleden.

Depraetere : “Dat was tegen Katrien Partyka (CD&V). Dat is het perfecte voorbeeld van wat écht niet kan.”

Goeman : “Zei hij dat echt? Dat zou vandaag niet meer passeren. Er is een generatie van oudere mannen die zich bedreigd voelt door jonge en mondige vrouwen zoals wij. Dat wekt weerstand op. Ze hebben schrik om hun macht te verliezen.”

Hoe kijkt u naar de woke-beweging?

Goeman : “ (na een stilte) Het zet belangrijke thema’s op de agenda zoals gelijke kansen en racisme. Het idee van ‘wij zijn wakker en de rest slaapt’ is echter te exclusief. Neem nu zwarte piet. Ik vond dat zelf als kind nooit racistisch, maar als mensen zeggen dat hen dat kwetst, dan luister ik graag. Maar zeggen dat jij de enige bent die wakker is, is géén argument.”

Depraetere : “Het denigrerend vingertje stoot veel mensen tegen de borst. Los daarvan: woke is eigenlijk geen thema in de partij. Het wordt dankbaar opgeklopt door een partij zoals Vlaams Belang die daar voordeel uithaalt.”

Raoul Hedebouw wordt voorzitter van PVDA. Is dat een goede zaak voor progressief Vlaanderen?

Depraetere : “Die vraag moet u aan Raoul stellen. Wil hij coalities vormen en dus compromissen sluiten? Is hij bereid om eindelijk zijn handen vuil te maken? Ik vrees van niet. Er zal niet veel veranderen aan de partijlijn, denk ik. Raoul staat vooral voor een andere stijl. Ik moet toegeven: het is soms mooi om te zien hoe hij, tweetalig dan nog, de show voert in het parlement. Al is het dikwijls te veel show en te weinig oplossingen. (op dreef) Wie realiseert het pensioen van 1.500 euro? Wij, hè: de partij die de handen vuil maakt.”

Goeman : “De PVDA vergist zich van vijand. Ze sponsort Facebook voor duizenden euro’s om campagne te voeren tegen ons. Waarom? We zouden dezelfde progressieve strijd moeten voeren. Ik heb wel een voorbehoud: zolang zij weigeren om Stalin te veroordelen en de onderdrukking van de Oeigoeren in China als dusdanig te benoemen, zal ik moeite hebben om met die partij te besturen.”

Waarom laten Paul Magnette en de PS zich zo onder druk zetten door de PVDA? Dat wordt een probleem voor de federale regering.

Depraetere : “Ik begrijp dat ook niet. Wij hoeven zeker niet bang te zijn van de PVDA. Al besef ik dat de politieke realiteit in Wallonië anders is. Maar je moet ook niet overdrijven. Het is één keer binnengeslopen in de regering, toen Dermagne ( PS-vicepremier, red. ) zijn woord niet hield over de verplichte vaccinatie voor de zorg. Dat is niet voor herhaling vatbaar.”

We hebben nog niet over De Cijfers gesproken. Is een nieuwe lockdown niet onvermijdelijk?

Depraetere : “Dat is een hard woord. Ik begrijp daaronder dat ook de scholen moeten sluiten en de sociale contacten verboden worden. We zitten niet in die fase. Dat is echt het aller-allerlaatste wat mag gebeuren. Het gaat wel de slechte richting uit en daarom zijn er nieuwe maatregelen genomen. Het is goed dat de federale regering het heft weer in handen neemt. Er was chaos ontstaan door de kakofonie aan maatregelen, genomen door burgemeesters en gouverneurs.”

Goeman : “Ik kijk vooral naar het onderwijs. Ik heb me deze week echt afgevraagd waar Ben Weyts ( bevoegd minister, N-VA, red. ) uithangt. De situatie is dramatisch. De scholen smeekten om hulp, maar de minister leek van de aardbol verdwenen. Wat de toekomst brengt, weten we niet. Met een vaccinatiegraad van meer dan negentig procent hoeven we wellicht niet opnieuw naar een lockdown. Maar het virus is zo onvoorspelbaar.”

Depraetere : “ (knikt) Vandaar dat we verschillende verdedigingslinies nodig hebben: én mondmasker én minder contacten én vaccinatie enzovoort.”

Goeman : “Het is nu belangrijk om een jojo te vermijden. We moeten deze maatregelen langere tijd volhouden en intussen maximaal inzetten op vaccinatie.”

Wat met de mentale crisis? Voor 11 euro naar de psycholoog, zei uw partij deze zomer. Dat blijkt een fabel in de praktijk.

Depraetere : “Dat is geen fabel. Je kan voor 11 euro naar de psycholoog.”

Dan moet u goed zoeken, hoor. Therapeuten moeten vooral mensen teleurstellen omdat ze niet in het systeem werken, want er is geen geld.

Depraetere (aarzelend ) : “Is dat zo? Dan moeten we dat oplossen. Er is nochtans budget voorzien. Dit is een eerste stap, geen eindpunt. Er zijn ook veel psychologen die niet in het systeem willen stappen en zelf kiezen voor andere tarieven.”

Was die voortvarende communicatie niet wrang? Dit is toch kwetsbare mensen iets wijsmaken?

Goeman : “Dat vind ik niet. Het systeem bestaat. Frank heeft het budget voor mentaal welzijn vertienvoudigd. Dat is historisch. Maar oké, wat u zegt, is een fair point . Er is nog werk aan het plan. Het is ongelooflijk belangrijk dat iedereen betaalbaar naar de psycholoog kan. De mentale crisis is iets voor alle overheden van het land. Kijk naar de ellenlange wachtlijsten voor geestelijke gezondheidszorg: dat is Vlaamse materie.”

Depraetere : “Ik noem dat de grootste schande van de politiek. Het is ongelooflijk dat we die wachtlijsten niet opgelost krijgen. Dat moet echt anders.”