Weinig vraag naar mobiliteitsbudget, experts zeggen: “Schaf pendelsubsidies af”

Het mobiliteitsbudget kent geen succes. Slechts enkele honderden werknemers maakten gebruik van het systeem en ruilden hun (recht op een) bedrijfswagen in voor een kleinere, milieuvriendelijke bedrijfswagen, duurzame vervoersmiddelen of cash. Mobiliteitsexperts Stef Proost en Bruno De Borger pleiten voor een tabula rasa: bouw progressief de mobiliteitssubsidies af, zodat je de belastingen op inkomen kan verlagen.

De Kamercommissie Financiën vroeg het advies van experts Stef Proost (KU Leuven) en Bruno De Borger (UA) over het mobiliteitsbudget. De regering wil de huidige regeling versoepelen met onder meer een lagere instapdrempel en ruimere maatregelen. Zo zou ook het treinabonnement voor gezinsleden, parkingkosten aan het station en elektrische steps in aanmerking komen voor financiële tegemoetkomingen. Een andere mobiliteit is het doel: met de milieuvriendelijke wagen naar het station, en de plooifiets of step voor die laatste kilometer naar het werk. Zelfs wie dichter bij het werk zou gaan wonen, zou daarvoor vergoed kunnen worden.

4.000 euro per jaar

de experts waarschuwen. “We stellen nu vast dat ondanks het mobiliteitsbudget ruim de meeste mensen blijven kiezen voor een bedrijfswagen”, zegt professor Stef Proost. “Als de instapdrempel verlaagt, komen er nog meer mensen in aanmerking voor een bedrijfswagen. Met dus nog meer bedrijfswagens tot gevolg, waardoor de filelast alleen maar zal groeien.”

Net als de kostprijs voor de overheid. De mix van nieuwe toegevingen kost geld, maar meer bedrijfswagens ook. “Een bedrijfswagen kost de overheid vier- tot vijfduizend euro per jaar aan minder belastingen op bedrijfswinst, minder accijnzen, minder bijdragen voor de sociale zekerheid en zo meer. Door een hele reeks belastingvoordelen zijn bedrijfswagens net zo populair.”

Pendelen zonder subsidie

Er zijn drastischer maatregelen nodig, menen de experts. “Ons land spendeert 6 tot 8 miljard euro per jaar aan mobiliteitsvoordelen. Fietspremies, een salariswagen, een abonnement op het openbaar vervoer dat je als werknemer niet hoeft te betalen. De vraag is of dit verantwoord is. Moeten we dat wel subsidiëren en ondersteunen? Er is geen reden.”

“Als we deze mobiliteitssteun afschaffen, gaat iedereen op zoek wat voor hem de beste en goedkoopste manier is om op het werk te geraken en waar hij het best woont. Is het goedkoper om dichter bij het werk te gaan wonen? Om met de fiets te gaan? Of toch de trein of de auto? Met de echte kosten die ermee gepaard gaan, zonder subsidies. Maken we dan duurzame keuzes? Ik denk het wel. Er is nog altijd de forse accijnsheffing op benzine en diesel. Dat is op zich een belasting op de CO2-uitstoot. We noemen het zo niet, maar het is het wel.”

Draai de zaak om

Zonder subsidies wordt pendelen duurder. Of dat nu met de wagen, de trein of de fiets is. “Een argument dat je veel hoort is: we hebben die subsidies in het leven geroepen omdat de belastingen zo hoog zijn. Maar waarom zijn de belastingen hoog? Omdat we de subsidies moeten kunnen betalen. Dus draai de zaak om: begin met de subsidies af te schaffen en verlaag dan de belastingen. Zo eenvoudig is het. Trouwens, de subsidiëring van de salariswagen is geen maatregel die de armste mensen ten goede komt.”

En de files? Daar zijn andere en betere maatregelen voor. “Vervang de royale compensaties door meer gerichte heffingen op de files. Zoals rekeningrijden dat budgetneutraal kan gemaakt worden.”

(Bart Claes)